Το ελαιόλαδο ως βάση της κρητικής και κατ’ επέκταση της μεσογειακής διατροφής αποδεικνύεται σε όλα τα επίπεδα ανώτερο των άλλων μαγειρικών λιπών. Η ανωτερότητα του ελαιόλαδου δεν εντοπίζεται μόνο στη γεύση του, αλλά και στις ευεργετικές διατροφικές του ιδιότητες.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η καθημερινή χρήση ελαιόλαδου συνδέεται με χαμηλά ποσοστά εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου. Πλούσιο σε ακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά και παράλληλα με χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, το ελαιόλαδο συμβάλλει στη μείωση της κακής χοληστερόλης (LDL) και των τριγλυκεριδίων, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τα επίπεδα της καλής χοληστερόλης (HDL). Με υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικές ουσίες όπως η βιταμίνη Ε, το ελαιόλαδο βοηθά στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην προστασία των κυττάρων του κεντρικού νευρικού συστήματος, προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου. Το ελαιόλαδο επίσης προτείνεται στους διαβητικούς καθώς συμβάλλει στη σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σε χαμηλά επίπεδα.
Το ελαιόλαδο είναι εύπεπτο, γευστικό, κατάλληλο να καταναλωθεί τόσο ωμό, όσο και στο μαγείρεμα. Διατηρεί τις ιδιότητες του ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασίες (τηγάνισμα) χωρίς να οξειδώνεται ή να σχηματίζει επιβλαβείς ενώσεις, σε αντίθεση με άλλα μαγειρικά λίπη.
